Xirmada ogaanshaha Molecular Virus Virus (PCR-waqtiga dhabta ah)

Waa maxay Fayraska Busbuska?

Busbuska daayeerku waa zoonosis fayras ah (fayras laga kala qaado xoolaha) oo leh calaamado la mid ah kuwii hore loogu arkay bukaannada furuqa, inkasta oo uu caafimaad ahaan aad u daran yahay.Markii la ciribtiray cudurka furuqa 1980kii iyo joojinta tallaalka furuqa kadib, busbuska ayaa soo baxay inuu yahay fayruska lafaha ugu muhiimsan ee caafimaadka bulshada.Busbusku wuxuu ugu horrayn ka dhacaa badhtamaha iyo galbeedka Afrika, inta badana waxa uu u dhow yahay kaymo kulaylaha ah, waxana uu si isa soo taraya uga soo ifbaxayay magaalooyinka.Xayawaanka martida loo yahay waxaa ka mid ah jiiryo kala duwan iyo kuwa aan bini'aadmi ahayn.

Gudbinta
Gudbinta xoolaha iyo bani-aadmiga (zoonotic) waxay ka iman kartaa taabashada tooska ah ee dhiigga, dareeraha jidhka, ama nabarada maqaarka ama xuubka xabka ee xayawaanka cudurka qaba.Afrika, caddaynta infekshanka fayraska daayeerka ayaa laga helay xayawaanno badan oo ay ka mid yihiin Dabagaalaha Xarkaha, Dabagaallada geedaha, Jiirka Gambiyaanka ah ee boorsada, qolka jiifka, noocyada kala duwan ee daanyeerka iyo kuwa kale.Kaydka dabiiciga ah ee busbuska weli lama aqoonsan, inkasta oo jiirka ay u badan tahay.Cunista hilibka si aan ku filnayn iyo waxyaabaha kale ee xoolaha ee xoolaha buka ayaa ah arrin khatar ah oo suurtogal ah.Dadka ku nool ama ku dhow meelaha kaynta ah waxaa laga yaabaa inay si dadban ama heer hoose ah ula kulmaan xayawaanka cudurka qaba.

Gudbinta bini'aadamka iyo bini'aadamka waxay ka iman kartaa xiriirka dhow ee dheecaanka neefsashada, nabarrada maqaarka ee qofka cudurka qaba ama walxo dhowaan wasakhoobay.Gudbinta walxaha neef-mareenka ee dhibicda dhibco badanaa waxay u baahan tahay xiriir fool-ka-fool ah oo dheer, taas oo khatar weyn gelinaysa shaqaalaha caafimaadka, xubnaha qoyska iyo dadka kale ee u dhow kiisaska firfircoon.Si kastaba ha ahaatee, silsiladdii ugu dheerayd ee la diiwaan galiyay ee gudbinta bulshada ayaa ka kacday sanadihii ugu dambeeyay 6 ilaa 9 caabuq qof-ka-qof ah oo isku xiga.Tani waxay muujin kartaa hoos u dhac ku yimaada difaacida bulshooyinka oo dhan taasoo ay ugu wacan tahay joojinta tallaalka furuqa.Gudbinta waxa kale oo ay ku dhici kartaa mandheerta hooyada ilaa uurjiifka (taas oo keeni karta in lagu dhasho busbuska) ama marka la isku soo dhawaado xilliga dhalashada iyo ka dib.In kasta oo xidhiidhka jidheed ee dhowi uu yahay arrin si fiican loo yaqaan oo ah khatarta gudbinta, ma cadda wakhtigan in busbuska si gaar ah loogu kala qaadi karo waddooyinka gudbinta galmada.Daraasado ayaa loo baahan yahay si loo fahmo khatartan.

ogaanshaha
Baaritaanka kala duwanaanshaha kiliinikada ee ay tahay in la tixgeliyo waxaa ka mid ah jirrooyinka kale ee finan, sida busbuska, jadeecada, caabuqa maqaarka bakteeriyada, isdaafiyaha, waraabowga, iyo xasaasiyadda daawada la xiriirta.Lymphadenopathy inta lagu jiro marxaladda prodromal ee jirrada waxay noqon kartaa sifo bukaan-socod oo lagu kala saaro busbuska iyo busbuska.

Haddii bus-buska laga shakiyo, shaqaalaha caafimaadku waa inay soo ururiyaan muunad ku habboon oo si badbaado leh loogu qaado shaybaar leh awood ku habboon.Xaqiijinta busbuska waxay ku xiran tahay nooca iyo tayada muunada iyo nooca shaybaarka.Haddaba, muunadaha waa in la xidhxidho oo la raraa si waafaqsan shuruudaha qaranka iyo kuwa caalamiga ah.Falcelinta silsiladda polymerase (PCR) waa baaritaanka shaybaarka ee la door biday marka loo eego saxnaanta iyo saxnaanta.Taas awgeed, shaybaarada ogaanshaha ugu fiican ee busbuska ayaa laga soo qaaday nabarrada maqaarka - saqafka ama dareeraha xuubka xuubka iyo xuubka, iyo qolof qallalan.Halka ay suurtagal tahay, ka-qaadista cad-cad ayaa ah ikhtiyaar.Tijaabooyin nabarro ah waa in lagu kaydiyaa tuubo qallalan oo nadiif ah (aan lahayn warbaahinta gaadiidka fayraska) oo lagu hayaa qabow.Tijaabada dhiiga PCR caadiyan ma dhamaato sababtoo ah muddada gaaban ee fayraska marka loo eego wakhtiga muunada la ururinayo ka dib marka astaamuhu bilaabmaan waana inaan si caadi ah looga soo ururin bukaanka.

Tixraac: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox